BLANCPAIN EN HET ONTSTAAN VAN HAUTE HORLOGERIE
Het meten en markeren van het verstrijken van de tijd is een uniek menselijk streven. Sinds onze vroegste voorouders zagen dat de schaduwen in de loop van de dag langer en korter werden, hebben we geprobeerd om het verstrijken van het ene moment naar het andere in cijfers vast te leggen. Uitgestrekte steencirkels, op hun plaats gehesen om de zonnewendes en equinoxen van het jaar te kaderen, maakten plaats voor rudimentaire kaarsenklokken. Zonnewijzers van verschillende grootte, vorm en nauwkeurigheid gingen over op slingerpendules, die op hun beurt aanleiding gaven tot het ontstaan van mechanische uurwerken, kwartshorloges en de digitale displays van vandaag.
Sinds 1735 heeft het Zwitserse horlogebedrijf Blancpain haar toewijding aan de topkwaliteit van uurwerken gehandhaafd en als het oudste, nog werkende horlogemerk ter wereld blijft het de verbeelding van horlogeverzamelaars overal ter wereld aanwakkeren. In ruim twee eeuwen heeft Blancpain aangetoond dat innovatie en traditie hand in hand kunnen gaan en leiden tot resultaten die de horloge-industrie als geheel bepalen — en vervolgens herbepalen. Immer toegewijd aan het handgemaakte, op maat gemaakte en het voorbeeldige, heeft Blancpain nooit een kwarts- of digitaal uurwerk geproduceerd. Desondanks, of misschien dankzij, is het Huis een consistent instituut gebleven in de wereld van de horloge-industrie, en blijft het de norm bepalen voor velen die volgen.
De oorsprong van Blancpain is van bescheiden aard. De oprichter van het bedrijf, Jehan-Jacques Blancpain, was een onderwijzer afkomstig uit een boerenfamilie uit de Zwitserse gemeente Villeret, wiens eclectische interesses hem tot een fascinatie voor de horloge-industrie leidden. In het begin van de 18e eeuw bouwde hij de bovenverdieping van zijn boerderij om tot horlogerie en begon hij mechanische horloges te bouwen, terwijl de paarden, koeien en ander vee beneden druk in de weer waren.
In 1735 registreerde Jehan-Jacques Blancpain zich als horloger in een officieel eigendomsregister in Villeret en vanaf die datum wordt het merk als opgericht beschouwd. Geassisteerd door zijn vrouw en zoon Isaac begon Jehan-Jacques met de productie van uurwerken voor lokale kopers en reizende kooplieden, het begin van een opwaarts traject dat nog enkele generaties zou voortduren. Het is een kleine tragedie te noemen dat zo weinig exemplaren van die eerste horloges de tand des tijds hebben doorstaan; de familie Blancpain heeft hun creaties oorspronkelijk niet onder hun eigen merknaam vastgelegd.
Vanaf de begindagen, van het sleutelen aan onderdelen voor zakhorloges tussen strobalen en stalgereedschap, tot de onberispelijke reputatie die de Manufacture vandaag de dag hooghoudt, heeft Blancpain bewezen pionier te zijn in de ware zin van het woord, door voortdurend het klassieke met het vooruitstrevende te combineren. Om deze principes in de praktijk te zien, hoeft men alleen maar te kijken naar populaire uurwerkseries zoals de Villeret Collectie, die een verankering in de haute horlogerie-traditie demonstreert, afgezet tegen een hedendaags uiterlijk en techniek.
Blancpain is een bedrijf gebaseerd op de principes van passie, vakmanschap en langetermijnvisie. Als zodanig was Jehan-Jacques Blancpain in staat om een basis te leggen, wat leidde tot enkele van de belangrijkste innovaties en uitvindingen die de horloge-industrie ooit heeft gezien.
In 1815 werd Blancpain geleid door Frédéric-Louis Blancpain, de achterkleinzoon van Jehan-Jacques. Frédéric-Louis was een man met een grote vooruitziende blik en ambitie, en hij transformeerde Blancpain van een kleinschalige ambachtelijke werkplaats tot een moderne, industriële uurwerkproducent, die nieuwe machines, methoden en benaderingen omarmt. Frédéric-Louis’ geest van innovatie en aanpassing leidde tot de ontwikkeling van ultravlakke uurwerken voor Blancpains Lépine-style zakhorloges. Deze uurwerken maakten de constructie van slankere, elegantere horloges mogelijk en openden de deur voor een uitzonderlijke complexiteit en nauwkeurigheid. De ultraplatte componenten die ontworpen zijn door Frédéric-Louis hebben de weg vrijgemaakt voor een eigenschap die vandaag de dag nog steeds centraal staat in veel van de horloges van het Huis.
Net als in de 19e eeuw presenteerde Blancpain ook in de daaropvolgende eeuw een lange en indrukwekkende lijst van ‘primeurs’. In 1926 bundelde Frédéric-Emile Blancpain, samen met zijn vertrouwde co-manager Betty Fiechter, de krachten met de Britse horlogemaker John Harwood. Samen namen zij het voortouw bij de creatie van het eerste gepatenteerde automatische polshorloge, waarvan het ontwerp bestond uit een dikke rotor voor het opwinden en een draaiende bezel voor het instellen van de tijd, in plaats van de traditionele kroon die volledig van het horloge werd verwijderd. Hun gezamenlijke creatie is een prachtig item, en volkomen opmerkelijk vanwege het feit dat het zo duidelijk de blauwdruk vormde voor elk mechanisch automatisch polshorloge dat volgde.
Na het onverwachte overlijden van Frédéric-Emile, werd het roer overgenomen door Betty Fiechter en Frédéric’s sales director, André Léal. De nieuwe eigenaars waren zich meer dan bewust van het belang van het erfgoed van de Blancpain-familie en gaven blijk van een diepe betrokkenheid voor het behoud van de ethiek van het bedrijf van het in stand houden van authentieke en geavanceerde uurwerktechnieken in combinatie met een constante zoektocht naar innovatie, beide de drijvende krachten van de Manufacture.
In 1953 kwam dit engagement tot volle ontplooiing met de lancering van de Fifty Fathoms, ’s werelds eerste moderne duikhorloge, in 1956 gevolgd door ’s werelds kleinste ronde horloge, Blancpain’s Ladybird-model, om slechts twee belangrijke prestaties te noemen. In de latere decennia was er in het Huis van Blancpain geen sprake van stilstand op het gebied van innovatie en was er geen tekort aan andere recordbrekende en bepalende momenten voor de industrie.
De Blancpain-filosofie van het eren van het verleden en het vieren van de toekomst van hun ambacht wordt weerspiegeld in een bekend hoogtepunt van de recente geschiedenis van het bedrijf. De heropleving van de one-minute flying carrousel kwam in 2008 tot stand en zorgde direct voor verwondering door de gehele industrie en bij verzamelaars. Zelfs de meest ambitieuze horlogemakers lieten deze techniek meer dan een eeuw geleden vanwege de ongeëvenaarde complexiteit links liggen, maar Blancpain’s meester-horloger bracht deze zeldzame en unieke complicatie terug, ontworpen als tegenwicht voor het effect van de natuurlijke zwaartekracht.
Blancpain staat, misschien wel meer dan enig ander vakkundig horlogemaker, bekend om het evenwicht tussen de meest exclusieve en mooiste ontwerpen en de meest complexe en visionaire innovaties. In hun uitgebreide geschiedenis illustreren weinig uurwerken dit zo mooi als het Fifty Fathoms-duikhorloge; een uurwerk dat de grenzen van de verkenning van nieuwe rijken in de onderwaterwereld verder verlegt, en dat werd bepleit en gedragen door degenen — professionele duikers, wetenschappelijke ontdekkingsreizigers, onderwaterfotografen en verschillende militaire gevechtszwemmers over de hele wereld — die de passie van het merk voor de ontdekking en bescherming van de oceanen deelden.
Het Fifty Fathoms-uurwerk ontsprong uit de diepte van de verbeelding van Jean-Jacques Fiechter, van 1950 tot 1980 hoofd van Blancpain. Hij was een man van tweeledige passies; van verfijnd horlogemaken en van het blootleggen van de verborgen wonderen van de zee.
Het Fifty Fathoms model is vanaf het begin ontworpen met het oog op professioneel gebruik: een eenrichtingsbezel met duidelijke tijdmarkering, een donkere wijzerplaat met contrasterende witte lichtgevende wijzers voor een betere leesbaarheid, een dubbel verzegeld kroonsysteem en een speciaal verzegelingssysteem aan de achterzijde voor betere waterdichtheid, een automatisch uurwerk en een antimagnetische bescherming voor het uurwerk. Het Fifty Fathoms-model was het resultaat van een samenwerking met de twee oprichters van de gevechtszwemmers van de Franse marine — Kapitein Robert “Bob”Maloubier en Luitenant Claude Riffaud — en werd overgenomen door de Franse en Amerikaanse marine. Dankzij de voortdurende samenwerking met duikers van wereldklasse werden later modellen gemaakt die bestand waren tegen diepten tot wel duizend meter.
Een ander belangrijk kroonjuweel ontstond zo'n veertig jaar na de lancering van de oorspronkelijke Fifty Fathoms. Om aan te tonen dat het eren van het verleden geenszins de passie voor innovatie in de weg staat, bracht Blancpain in 1991 het meest complexe automatische polshorloge ooit uit: de “1735” Grande Complication. De lijst van uitgebreide en zeer indrukwekkende functies op dit uurwerk is lang, en het bevat een tourbillon van één rotatie per minuut, eeuwigdurende kalenders met een prachtige maanfase-aanduiding, een klinkend minutenslagwerk, een flyback chronograaf, en nog veel meer. De nauwkeurigheid, de visie en de pure aandacht voor detail tonen een haast miraculeuze realisatie van ontwerp en technische vaardigheid, vooral wanneer men bedenkt dat deze uurwerken volledig met de hand worden gemaakt, door één enkele ambachtsman in het tijdsbestek van één jaar.
Robert Burns schreef in Tam o’Shanter: “Niemand kan de tijd of het getij aan banden leggen”. Hoe waar dit ook moge zijn, Blancpain en hun innovatieve horloges hebben laten zien dat het met kunstzinnigheid, vakmanschap en een toewijding aan precisie mogelijk is om steeds dichter bij datgene te komen wat op het eerste gezicht onbereikbaar lijkt. Traditie en innovatie zijn geen tegenstellingen, maar eb en vloed als de getijden onder de maan, die samenkomen en leiden tot exemplarische en baanbrekende creaties, zoals lichtgevende parels uit de diepten van de zee.
De schoonheid, het prestige en de kwaliteit van Blancpains uurwerken hebben het bedrijf door de eeuwen heen zien overleven. Door innovatie en savoir-faire de kern van hun vakmanschap te laten zijn, en door traditie te behouden en tegelijkertijd een gedurfde toekomst voor ogen te houden, worden hun horloges echt tijdloos.