Kunst en architectuur

Helvetica, toen en nu

De blijvende aantrekkingskracht van het beroemde Zwitserse lettertype

Een balans van negatieve en positieve ruimte, met evenredige lijnen, elegante rondingen en verticaal gedefinieerde streken: Helvetica is het toonaangevende lettertype van de 20e en 21e eeuw. Het is een toonbeeld van goed ontwerp en de gouden standaard voor strakke, verfijnde en gestroomlijnde graphics, berichtgeving en storytelling. De strakke vorm en contouren geven blijk van efficiëntie en moderniteit.

Een lettertype is geboren

Helvetica is de definitie geworden van modern Zwitsers design. Het lettertype werd in 1957 in Zwitserland gecreëerd door Max Miedinger en Eduard Hoffmann, voor Haas Type Foundry. Oorspronkelijk heette het lettertype Neue Haas Grotesk, maar de naam werd in 1960 al snel veranderd in Helvetica, een verwijzing naar de Latijnse naam voor Zwitserland.

"De eerste proeven van het lettertype Neue Haas Grotesk, zorgvuldig met de hand gezet en gedrukt op fine art-papier, zijn naar mijn mening ware kunstwerken," zegt Hoffmanns zoon Alfred in "Helvetica Forever". "Ik voel het origineel, de hand van de meester, ik voel de grijswaarde door de ongewoon strakke vorm."

Het schreefloze lettertype wordt gekenmerkt door zijn monotone gewicht, gelijkmatige ruimte tussen de letters, leesbaarheid en duidelijke afsluitingen. "Ik kan unieke kwaliteiten ontdekken, zoals de brede cijfers en de opzettelijk smalle woordafstand - een ervaring van haast pure gelukzaligheid," aldus Hoffmann. Het lettertype maakte zijn werelddebuut op de vakbeurs Graphic 57 in Lausanne, Zwitserland, en was meteen een groot succes. Helvetica slaagde erin een universele en internationale aantrekkingskracht te hebben, om zowel klassiek als hedendaags, gemak en elegantie te belichamen. Het zou een kenmerk worden van Zwitserse vindingrijkheid, cultuur en stijl.

Een tijdloos fenomeen

Ruim 60 jaar later is Helvetica het favoriete lettertype van grafisch ontwerpers over de hele wereld. Uitgebalanceerd en zeer functioneel, is het een teken van hedendaagse smaak en oog voor detail. Het biedt een duidelijke leesbaarheid van dichtbij, van veraf en zelfs in beweging. Van straatnaamborden tot literatuur, en van marketingcommunicatie tot film - het markeert een ongeëvenaarde prestatie in de visuele cultuur.
De prestaties van het lettertype in beweging zijn misschien wel het best in beeld gebracht door de legendarische ontwerper Massimo Vignelli voor het New Yorkse metrosysteem. Vignelli wendde zich telkens weer tot het doeltreffende lettertype, en in het bijzonder met betrekking tot vervoer. We zien Vignelli's keuze voor Helvetica nog steeds terug in een iconisch logo van een luchtvaartmaatschappij, dat ongetwijfeld later de inspiratiebron werd voor de aanwezigheid van het lettertype tussen de sterren, afgebeeld op de zijkant van NASA’s spaceshuttle.

Onze voortdurende ontmoetingen met Helvetica zijn bepalend geworden voor ons begrip van de wereld om ons heen. "Een lettertype vertelt ons de hele tijd dingen. Lettertypes drukken een stemming uit, een sfeer. Ze geven woorden een bepaalde kleur," zegt ontwerper en auteur Rick Poynor in de documentaire "Helvetica" uit 2007, geregisseerd door Gary Hustwit. Een wandeling door de stad, het bekijken van titels in een boekwinkel, het scannen van etiketten op allerlei producten levert voorbeelden op van Helvetica's aangeboren vermogen om een idee - altijd meeslepend en uniek - effectief over te brengen op de lezer.

Doordat Helvetica heeft bewezen op velen een stemming, een gevoel, een visie krachtig over te brengen, ontstond er een nieuwe generatie lettertypes. Het tijdloze lettertype van de moderne tijd heeft tientallen goed afgewogen lettertypes geïnspireerd en blijft tot ver in de 21e eeuw geliefd.
Helvetica is vandaag de dag nog steeds aanwezig en invloedrijk. Het slimme, slanke, gecultiveerde ontwerp voelt voortdurend avant-gardistisch aan. "Ik denk dat ik Helvetica wel het parfum van de stad kan noemen. Het is iets wat we meestal niet opmerken, maar wat we zouden missen als het er niet zou zijn," zei Lars Muller in "Helvetica". Decennium na decennium blijven grafisch ontwerpers, smaakmakers en vernieuwers zich aangetrokken voelen tot de in Zwitserland ontstane, eigentijdse klassieker.

Het ultieme Zwitserse lettertype

Helvetica, het lettertype van La Prairie dat onmiddellijk herkenbaar is als symbool van Zwitserse precisie en uitmuntendheid, straalt de natuurlijke Swissness van het merk uit. Het is dan ook niet meer dan logisch dat La Prairie Helvetica omarmde en haar producten verfraaide met de slanke lijnen van dit unieke Zwitserse lettertype.