Kunst en architectuur

Een belofte van kracht

Een eerbetoon aan de prestaties van vrouwelijke kunstenaars van het verleden, heden en toekomst.

Die ene creatieve vonk en vindingrijke geest van de kunstenaar hangen niet af van de identiteit van het individu. Ongeacht wie er vermeld wordt in de geschiedenisboeken of aan de muren van musea hangt, kunstenaars worden gedreven door een passie om te creëren, af te wijken van de normen van hun tijd en de obstakels die hen in de weg staan te trotseren.

Vooral vrouwelijke kunstenaars zijn volhardend geweest in het drukken van hun stempel op de kunststromingen, of het nu gaat om impressionisme of modernisme, conceptuele of performancekunst. Berthe Morisot, die Pierre-Auguste Renoir en Edgar Degas als collega-kunstenaars beschouwde, veroverde een plekje in de Parijse avant-garde van het einde van de 19e eeuw, haast abnormaal voor die tijd. De abstracte werken van Hilma af Klint die wij nu kennen, dateren inderdaad van vóór de eerder erkende mannelijke meesters van de abstractie. Deze pioniers baanden de weg voor de volgende en daaropvolgende generaties van kunstenaars en makers.

De geest van Niki de Saint Phalle

De Frans-Amerikaanse kunstenares Niki de Saint Phalle (1930-2002) maakte naam in het begin van de jaren 60. Haar levendige, bruisende en voluptueuze Nana-sculpturen vieren de vrouwelijke vorm op radicale wijze. Ze was een feministe die de fantasie omarmde, met multidisciplinaire kunstwerken vol kleur en energie. En ze had gedurfde ideeën over de toekomst: “Vrouwen zouden deze wereld veel beter kunnen besturen.” Ze geloofde dat ze “een nieuwe wereld vol vreugde” konden inluiden.

Ze was ook niet bang om buiten het systeem te werken, door mee te werken aan commercieel succesvolle en grootschalige projecten zodat ze haar persoonlijke kunstpraktijk kon financieren. Dit model was zijn tijd ver vooruit en daagde de geaccepteerde relatie van opdrachtgever, galerie en kunstenaar uit. Een van die projecten was een parfum in haar naam. Tijdens de ontwikkeling in het begin van de jaren tachtig deelde het creatieve team van La Prairie een ontwerpstudio met de kunstenares in New York, een ontmoeting die leidde tot de omarming door La Prairie van een van Saint Phalle's favoriete kleuren: kobaltblauw. Het werd de kenmerkende kleur van de Skin Caviar Collection, een kleur die een vrolijke, moderne geest belichaamde die decennia later nog steeds iconisch is.

De verering voor haar werk is blijven bestaan, waarbij La Prairie steun gaf aan “Niki de Saint Phalle: Structures for Life” in MoMA PS1 in 2021. De grote overzichtstentoonstellingvan meer dan 200 werken die de multidisciplinaire werkwijze en de verkenning van sociale en politieke kwesties van de kunstenares onderzoekt, zorgde er niet alleen voor dat haar nalatenschap voortleeft, maar bood bezoekers ook de kans om haar baanbrekende werk opnieuw te bekijken, zich er opnieuw mee te verbinden en het te ontdekken. “Structures for Life” maakte ongetwijfeld indruk op zowel aankomend artistiek talent als feministen.

Niki de Saint Phalle with “Clarice Again” at her front garden, outside of Paris, France, 1981. Photo: ©Michiko Matsumoto
Krachtige vrouwelijke kunstenaars van vandaag
Artists Carla Chan and Wen-Chi Su.

Geïnspireerd door degenen die hen voorgingen, dragen de hedendaagse kunstenaressen vandaag de fakkel van het uitstippelen van hun eigen weg in de kunstwereld.

Het werk van kunstenares Carla Chan doet een beroep op alle zintuigen. Ze werkt tussen fysiek en digitaal en verkent de natuurlijke wereld - en haar raadselachtige bewegingen - om meeslepende ervaringen te creëren die onze verbeelding prikkelen en aanzetten tot bezinning. In mei 2021 presenteerde Chan een op tijd gebaseerde video-installatie getiteld “Space Between The Light Glows” op Frieze New York, een samenwerking met La Prairie. Het project was het resultaat van een verblijf in de Monte Rosa Hut in de Zwitserse Alpen. Door de fascinerende beweging van licht tegen een landschap vast te leggen, vertaalde Chan de schoonheid van wat kunstenaars omschrijven als het gouden uur, een kort tijdsbestek na zonsopgang of voor zonsondergang wanneer het licht het meest transformerend is.

Wen-Chi Su daarentegen omarmt het lichaam als haar belangrijkste medium. De Taiwanese nieuwemediakunstenares, choreografe en danseres onderzoekt in haar experimentele werkwijze onze relatie met technologie en de impact ervan op onze lichamelijkheid. Onlangs gaf La Prairie haar de opdracht om een choreografie te maken voor een voorstelling die plaatsvond tijdens Art Basel in Miami Beach in december 2021, over het oogverblindende moment waarop licht en water elkaar ontmoeten. Aan de rand van de oceaan bij zonsopgang en zonsondergang voerde ze “Moving Towards the Horizon” op, waarbij ze de aard van licht, water en de unieke dynamiek van hun ontmoeting tot leven bracht. Door de ritmische bewegingen van haar lichaam opzettelijk te vertragen, moedigde ze toeschouwers aan om na te denken en de tijd stil te laten staan.

De volgende generatie

Naast het eren en vertegenwoordigen van gevestigde vrouwelijke kunstenaars, beschouwen instellingen en individuen onderwijs als een manier om de volgende generatie van vrouwelijke leiders in de kunsten te laten groeien en te ondersteunen. Een van die mentoren is Sabine Marcelis, die aan ECAL, de Zwitserse Universiteit voor Kunst en Design, contacten legt met de creatieve geesten die de dag van morgen zullen vormgeven. De Nederlandse ontwerpster staat bekend om haar heldere, kleurrijke en gedurfde esthetische visie. Haar objecten, meubels en interieurs geven uitdrukking aan materialiteit en ruimtelijke harmonie.

In directe samenwerking met de studenten van de Master of Advanced Studies in Design for Luxury and Craftsmanship van de school, nodigde Marcelis naast La Prairie de studenten uit om een object te ontwerpen dat de puurheid, precisie en tijdloosheid van Swissness belichaamde. Hun voorstellen waren werkelijk inventief, emotioneel en divers. De studenten werden aangemoedigd om te experimenteren en risico's te nemen, gesterkt door de begeleiding van Marcelis. Een omgeving van leren en spelen en een gevoel van creatieve vrijheid inspireerde de ideeën van deze beginnende kunstenaars.

De gedurfde en moedige creatieve uitingen van vrouwelijke kunstenaars - gisteren, vandaag en morgen - blijven bepalen hoe we de wereld om ons heen zien. Het versterken van de stemmen van vroegere en huidige kunstenaars, en van toekomstige vrouwelijke namen op deze creatieve gebieden, inspireert niet alleen, maar geeft ons ook de kracht om op zoek te gaan naar waarheid, verwondering en, uiteindelijk, schoonheid.

Designer Sabine Marcelis with an ECAL student in Switzerland.