Τέχνη και Αρχιτεκτονική

Τιθασεύοντας τον χρόνο στην τέχνη

ΠΩΣ ΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΝΑ ΑΠΑΘΑΝΑΤΙΣΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΤΙΘΑΣΕΥΣΟΥΝ ΤΗ ΦΕΥΓΑΛΕΑ ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ.

Εκτός από την ομορφιά, ο χρόνος ίσως είναι το θέμα που έχουν εξερευνήσει περισσότερο οι καλλιτέχνες, από τις πρώτες τοιχογραφίες σε σπηλιές, μέχρι τις πιο εξελιγμένες σήμερα μορφές εικονικής αναπαράστασης. Η τέχνη, στα καλύτερά της, αντανακλά τη στιγμή στην οποία ζούμε, καταγράφοντας την αλήθεια της εμπειρίας και της ύπαρξής μας. Οι καλλιτέχνες έχουν τις ικανότητες και τη στάση όχι μόνο να απαθανατίζουν τη φύση του χρόνου, αλλά και να κυριεύουν την ουσία του, χρησιμοποιώντας τον ως μήνυμα για να συνδεθούν με το κοινό και να μοιραστούν την άποψή τους για τον κόσμο.

Αιχμαλωτίζοντας τον χρόνο

Σημαδεύοντας και μετρώντας το πέρασμα του χρόνου, είναι ένας τρόπος με τον οποίο οι καλλιτέχνες μπορούν να εξερευνήσουν την πραγματικότητά του. Μέσα από προσεκτική παρατήρηση και τις τεχνικές τους ικανότητες, οι καλλιτέχνες σήμερα μπορούν να χαρτογραφήσουν τη συνέχειά του, είτε μέσα από τη φυσική εξέλιξη του περιβάλλοντός μας, είτε στην όμορφη μονοτονία των ωρών της ημέρας.

Η καλλιτεχνική κολεκτίβα teamLab εκφράζει εξαιρετικά τον κύκλο των εποχών μέσα από έργα τέχνης που καθηλώνουν. Στο Flowers and Peple, Cannot be Controlled but Live Together - Transcending Boundaries (2017), για παράδειγμα, οι θεατές βιώνουν το μπουμπούκι, την ανάπτυξή του και το άνθισμα του λουλουδιού κατά την περίοδο ενός έτους σε μόλις μία ώρα. Γίνονται έτσι μάρτυρες και αποκτούν μια νέα οπτική για τη σχέση τους με τη φύση και τον χρόνο.

Το Catherine’s Room του 2001 από τον video artist Bill Viola προσφέρει μια κοντινή ματιά σε μια ημέρα της ζωής μιας γυναίκας—από την αυγή μέχρι την ώρα που θα κοιμηθεί. Οι κινήσεις της, οι δουλειές της ή η ακινησία, σε συνδυασμό με τη θέα από το δωμάτιό της, συγκεντρώνουν όλες τις μικρές στιγμές που ζει σε μια περίοδο 24 ωρών.

teamLab, Flowers and People, Cannot be Controlled but Live Together - Transcending Boundaries, A Whole Year per Hour, 2017, Interactive Digital Installation, Ήχος: Hideaki Takahashi © teamLab, με την άδεια της Pace Gallery.
Κάνοντας τον χρόνο να σταματά
Franchise Freedom by DRIFT στο Design Miami/Basel, 2017. Φωτογραφία: Jon Ollwerther.

Ο χρόνος έχει τις δικές του ολισθηρές ιδιότητες που τον κάνουν να πηγαίνει πιο γρήγορα ή πιο αργά. Όσο χειροπιαστή και αντικειμενική να είναι η εμπειρία μας, είναι πάντα υποκειμενική. Εδώ είναι η στιγμή που ο καλλιτέχνης λειτουργεί καλύτερα, χρησιμοποιώντας τη διάσταση ως πλεονέκτημά του. Οι καλλιτέχνες έχουν την ξεχωριστή ικανότητα να μας κάνουν να νιώθουμε ότι βρισκόμαστε εκεί, απαιτώντας από μας να παραδοθούμε, να παρατηρήσουμε και να νιώσουμε.

Οι ικανότητες που απαιτούνται για να δημιουργηθεί μια τέτοια στιγμή δεν είναι μικρές. Στο art studio DRIFT είναι ειδικοί στις αξέχαστες καλλιτεχνικές παραστάσεις. Συνδυάζουν τις ιδιότητες της φύσης με τα εργαλεία της τεχνολογίας, προσφέροντας μια στιγμή υπέρβασης και σύνδεσης. Έργα όπως τα Franchise Freedom, Fragile Future ή το The Particle Plan συγκεντρώνουν ένα κοινό που βιώνει μια μαγική στιγμή, χρησιμοποιώντας τη δύναμη του χρόνου, της ακρίβειας, της τεχνολογίας και της φύσης. Είτε μιμούμενοι ένα σμήνος πουλιών που πετάει, είτε δημιουργώντας μια αίσθηση θαυμασμού από τις πικραλίδες που εκπέμπουν φως, το DRIFT είναι ειδικό στο να φαντάζεται μια εμπειρία όπου ο χρόνος σταματά.

Ο James Turrell, ο ηγέτης του κινήματος Light and Space, δημιουργεί περιβάλλοντα που απαιτούν από τους θεατές να σταματήσουν, να σιωπήσουν και να παραδοθούν πλήρως στην κίνηση του χρόνου. Οι χώροι του προβάλλουν τον χρόνο μέσα από το φως, καδράροντας όχι μόνο την ώρα της ημέρας, την εποχή και τον χρόνο, αλλά τη δική μας προσωπική συνάντηση. Το Greet the Light στο Chestnut Hill της Philadelphia, σχεδιάστηκε για να το βλέπουμε με την ανατολή ή τη δύση του ήλιου, τότε που οι αλλαγές στο φως είναι πιο έντονες.

Ο χρόνος, αν και σταθερός, διαθέτει έναν αέρα μυστηρίου και κατάπληξης—για όλους, αλλά ειδικά για τους καλλιτέχνες. Στην αναζήτησή τους για να απαθανατίσουν και να μεταφράσουν την ουσία του, οι καλλιτέχνες πρέπει να κυριεύσουν τη φύση και τις ιδιότητές του, βρίσκοντας έναν τρόπο, όπως μόνο αυτοί γνωρίζουν, να μας επιτρέψουν να ζήσουμε πραγματικά και να απολαύσουμε την ομορφιά που έχει το παρόν και η παρουσία μας.